اين شهرستان بهدليل آب و هواي معتدل و همچنين خاك حاصلخيز از طبيعت بسيار زيبا و چشم نوازي بهرهمند است كه جاذبههاي طبيعي آن چشم هر بينندهاي را خيره ميكند. آب و هواي معتدل اين شهرستان سبب شده كه روستاهاي آن از مناطق زيبا، سرسبز و ديدني استان ايلام محسوب شوند. اما در ميان تمام زيباييهاي منطقه، 2 روستا با نام «خوران سفلي» و روستاي «ونيت» هستند كه علاوه بر زيبايي و جذبه طبيعي، نقطه قوت و جذاب خاص ديگري را نيز دارند.روستاهايي كه به روستاي بدون دخانيات مشهور شدهاند. اهالي 2 روستاي خوران سفلي و ونيت در شهرستان ايوان با آگاهي كامل از زيانهاي سيگار، استعمال هرگونه دخانيات را از زندگي خود حذف كردهاند و از گذشتگان و بزرگان خود آموختهاند كه از دخانيات دوري كنند و آن را در زندگي خود راه ندهند. جوانان و نوجوانان اين روستا نيز سيگاركشيدن را نوعي عمل زشت و بيماري ميدانند و از هرگونه دخانيات و همچنين افرادي كه دخانيات مصرف ميكنند، دوري ميجويند. در اينباره با تعدادي از ساكنين اين روستاها به گفتوگو نشستهايم كه در ادامه ميخوانيد.
- فرهاد جمالي يكي از جوانان تحصيلكرده روستاي خوران سفلي، معتقد است كه فرد سيگاري سلامت خود و اطرافيانش را به خطر مياندازد. از او ميپرسيم كه مصرفنكردن دخانيات چه تأثيراتي بر زندگياش داشته است؟
با توجه به اينكه كشيدن سيگار يكي از دلايل اصلي مرگومير در جهان محسوب ميشود بدون شك عدممصرف دخانيات تأثيرات مثبتي در زندگي افراد دارد. بهنظر من آدمهايي كه سيگار ميكشند فقط به سلامت جسمي خود آسيب نميزنند. برخي از دوستان من كه طي اين مدت سيگارشان را ترك كردهاند بهطور مشهودي از نظر روحي نيز حالشان بهتر شده است. تا حدي كه همه اطرافيان و خودشان نيز متوجه اين تغيير شدهاند؛ ديگر از آن بيحاليها و بيحوصلگيها خبري نيست. به قول خودشان ديگر آن حالت كرختي قبلي را ندارند و احساس سبكي و سرحالي بيشتري ميكنند. از طرفي افراد سيگاري علاوه بر سلامت خود، سلامت اطرافيان را كه متأسفانه بهصورت تحميلي در معرض استنشاق دود سيگار قرار ميگيرند نيز در معرض خطر قرار ميدهند بهطوري كه براساس گفته پزشكان ريه افرادي كه در معرض دود سيگار قرار دارند عملكرد ضعيفتري نسبت به ساير افراد دارد. بهخاطر همين موضوع من هم كه با اين دوستانم رفتوآمد ميكنم يا با هم به گردش ميرويم احساس بهتري نسبت به قبل دارم و ديگر حس نميكنم كه با سيگار كشيدنشان به من هم آسيب ميزنند. تصور كنيد كه چنين مسائلي چقدر ميتواند در بهتر شدن روابط آدمها و دوستها با يكديگر اثر مثبت بگذارد.
- قدمت روستاي خوران سفلي به چند سال پيشبازميگردد؟
روستاي خوران سفلي حدود 240سال قدمت دارد و يكي از روستاهاي بسيار زيباي استان ايلام محسوب ميشود كه حدود 40خانوار دارد. وجود كوههاي سرسبز و قرارگرفتن روستا بين 2رودخانه سبب زيبايي فوقالعاده اين روستا شده است.
- چه عاملي سبب مصرف نكردن دخانيات در اين روستا شده است؟
پدر من حدود 13سال سيگار ميكشيد و همانطور كه ميدانيد مصرف سيگار تأثيرات مخربي بر سلامتي و روحيه افراد ميگذارد كه پدر من نيز از اين امر مستثني نبود. ريهاش خسخس ميكرد و با كوچكترين حركت فيزيكياي به نفس نفس ميافتاد. اينها بماند كه هميشه از بوي سيگاري كه ميداد خجالت ميكشيد. خوشبختانه چندين سال قبل با كمك دوستانش كه در روستا ساكن هستند سيگار را كنار گذاشت و تاكنون ديگر لب به دخانيات نزده است. حس همدلي، همبستگي مردم روستا و اهميت سلامت افراد براي هم سبب شده ساكنين روستا همديگر را از مصرف دخانيات دور نگه دارند بهطوري كه بزرگان اين روستا سعي ميكنند به جوانان و نوجوانان كه در معرض مصرف سيگار هستند نصيحت كرده و آنها را از اين عمل منعكنند. بارها پيشآمده كه كسي پس از سالها، با كمك ديگر ساكنين روستا توانسته سيگارش را ترك كند. خيلي مهم است كه كل ساكنين روستا شما را در يك امر ياري كرده و تشويقتان كنند.
- تأثير اين نوعنگاه بر تربيت كودكان اين روستا چگونه بوده است؟ بچههاي روستا متوجه تفاوتي كه محل زندگيشان با ديگر جاها دارد هستند؟
بدون شك هر كس خار بكارد خار برداشت خواهد كرد و بر همين اساس هركس آموزش غلط و ناصحيح به كودكان بدهد در نتيجه آنها نيز در زندگي به همان عمل ميكنند. خوشبختانه خانوادههاي ساكن روستاي ما عدممصرف دخانيات را از همان دوران كودكي به فرزندان خود آموزش ميدهند بهطوري كه از همان كودكي خطرات مصرف دخانيات تا حد زيادي به آنها ديكته ميشود. همانگونه كه بزرگترها به جاي سيگار كشيدن به ورزش و نشاط توجه ويژهاي دارند و از سرزندگي و شادابي برخوردارند اين امر نيز به كودكان آموزش داده ميشود و آنان نيز به ورزش و نشاط ميپردازند و نشاط و سلامت خانوادههاي خود را در زندگي الگو قرار ميدهند. بزرگان و پيران، فرزندان و جوانان را به ورزش كردن و درس خواندن ترغيب و آنها را از دخانيات و اعتياد منع ميكنند. ما در اين روستا اغلب، مسابقات ورزشي براي كودكان برگزار و سعي ميكنيم با سرگرم كردن آنها به تفريحات سالم و يا ايجاد انگيزههاي ورزشي، آنها را از فضاهاي مربوط به سيگار و قليان دور كنيم.
- مراد خوراني يكي ديگر از ساكنين روستاي خوران سفلي است كه از او ميپرسيم برخورد اهالي روستا با افراد سيگاري كه براي نخستينبار به اين روستا ميآيند چگونه است؟
افراد سيگاري كه از ساير مناطق به اين روستا ميآيند با ديدن نفرت مردم اين روستا از مصرف دخانيات، از مصرف آن در روستا خودداري ميكنند و درصورت مشاهده چنين موردي، ساكنين روستا سعي ميكنند او را از كشيدن سيگار منع كنند. ميتوان گفت مردم اين روستا كه بيشتر در بخش كشاورزي و دامداري مشغولند، چهره دفاعي در برابر مصرف دخانيات بهخود گرفتهاند. نزديكي روستا به تپهها و كوهها، مردم اين منطقه را به كوهنوردي و نرمش صبحگاهي ترغيب ميكند و اهالي نيز، افرادي را كه به اين روستا ميآيند به اين امر تشويق و ترغيب ميكنند و همين امر سبب ميشود افرادي كه به اين روستا ميآيند حتي اگر سيگاري باشند پس از ورود به روستا به گشت وگذار و كوهنوردي مشغول شوند و سيگاركشيدن را تاحد امكان فراموش كنند.
- عدممصرف دخانيات چه تأثيرات مثبتي بر وضعيت اقتصادي روستا داشته است؟
با توجه به اينكه افراد سيگاري درصدقابلتوجهي از درآمد خود را ماهانه جهت خريد دخانيات به هدر ميدهند بدون شك عدممصرف دخانيات در روستاي خوران تأثير مثبتي در وضعيت اقتصادي منطقه داشته است. همينطور ميتوانيد بررسي كنيد كه هزينههاي درماني روستا بهطور قابلملاحظهاي كمتر از روستاهاي ديگر است. با توجه به همدلي و همبستگي مردم روستاي خوران، ساكنين به جاي اينكه درآمد خود را براي خريد سيگار و توتون هدر بدهند سعي ميكنند آنرا براي كمك به نيازمندان و افراد مستمند هزينه كنند كه اين امر، سنت بسيار حسنهاي شده است. ساكنين روستا با توجه به اينكه دريافتهاند داشتن جسمي سالم نتيجه عدماستعمال دخانيات است از مصرف هرگونه دخانيات دوري ميكنند كه اين امر سبب سلامت جسمي و روحي آنها ميشود كه علاوه بر عدمهزينه خريد دخانيات هزينههاي درماني آنها را نيز بهدليل سلامت جسمي و روحي بسيار پايين آورده است.
- سيگار نكشيدن ساكنين روستا چه تأثيري بر تعاملات جامعه روستايي شما داشته است؟
ما معتقديم كه عدممصرف سيگار به سلامت روحي و سرزندگي ما كمك زيادي كرده است. براي همين يكي از دلايل ارتباط خوبي كه در روستا بين اعضا حاكم است ريشه در همين سلامت روحي و رواني ما دارد. در تمام كارهاي كشاورزي، دامداري و ساختوسازهايي كه در روستا انجام ميشود بدون هيچگونه چشمداشت مادي و بدون دريافت دستمزد به يكديگر كمك ميكنيم كه اين امر نشانه اتحاد، برابري و برادري بين ما ساكنين روستاست. همچنين حس مسئوليتي كه ما در روستا نسبت به يكديگر داريم سبب شده درصورتي كه يكي از افراد كار اشتباهي انجام دهد و يا مسير اشتباهي را انتخاب كند ديگر ساكنين به او كمك كنند و همگي دورش را بگيرند و با نصايح بزرگان از كار يا مسير اشتباهي كه در پيش گرفته منصرفش كنند.
- يكي ديگر از روستاهاي بدون دخانيات شهرستان ايوان، «ونيت» است و بهزاد كريمي يكي از فرهنگيان ساكن روستاي ونيت است كه از او ميپرسيم كشيدن سيگار تا چه اندازه دغدغه خانوادههاي آنها در اين روستا محسوب ميشود؟
اين روزها مصرف دخانيات به يكي از اصليترين دغدغههاي اكثر خانوادهها تبديل شده است و خيلي از پدرها و مادرها از مصرف سيگار و يا قليان فرزندان خود گلهمند هستند. با توجه به اينكه مصرف دخانيات از يك سو تأثيرات مخربي بر سلامت افراد دارد و از سوي ديگر خريد دخانيات توسط فرزندان روزانه هزينههاي اضافي را به خانوادهها تحميل ميكند، بايد به والدين آنها حق داد كه دغدغه سيگار كشيدن توسط فرزندان را داشته باشند.امروزه سيگار و قليان از اساسيترين مشكلات و نگرانيهاي بسياري از خانوادهها شده است. هزاران الگوي غلط و اشتباه هم كه براي جوانان امروزي وجود دارد كار خانوادهها را بهمراتب سختتر ميكند.
- بهنظر شما از دلايل اصلي گرايش افراد بهويژه جوانان و نوجوانان شهري به دخانيات چيست؟
متأسفانه بيشترين گرايش به دخانيات ريشه در فرهنگ و اقتصاد دارد و امروزه بهدليل آمار بالاي بيكاري بهويژه در شهرها شاهد رشد بيش از پيش مصرف دخانيات در كشور هستيم. بدون شك اگر يك جوان، كار و امكانات تفريحي و ورزشي مناسب در اختيار داشته باشد كمتر دنبال دخانيات ميرود و اين مسئلهاي است كه بايد به آن توجه ويژهاي داشت. اعتماد به نفس پايين و ناتواني در ردكردن پيشنهاد دوستان سيگاري، اطلاعات ناكافي از تأثير مخرب مصرف دخانيات، داشتن نگرش مثبت به سيگار و قليان، احساس بزرگ نشان دادن خود، سيگاري بودن پدر و مادر و مواردي از اين قبيل نيز در افزايش آمار استعمال دخانيات مؤثر است كه بايد براي اين علل و عوامل، سيستم آموزشي وارد عمل شود و براي آشنايي نوجوانان با آثار مخرب سيگار و منع استعمال دخانيات توسط والدين اقدام كند. به هر حال سيگار بهعنوان يكي از عوامل مرگومير انسانها، داراي مضرات جبرانناپذيري است و سالانه در ايران حدود 50هزار نفر در اثر استعمال آن جان خود را از دست ميدهند.
- براي جلوگيري از افزايش آمار استعمال دخانيات در كشور چه اقداماتي ضروري است؟
مردم روستاي 50خانواري ونيت با آگاهي از مضرات سيگار و دخانيات براي سلامتي در چارچوب يك رفتار فرهنگي كه از گذشتگان آنان به ارث رسيده است، از انواع دخانيات دوري ميكنند و هيچ نوع دخانياتي در اين روستا به فروش نميرسد. اگر مسئولين به چنين مناطقي توجه داشته باشند و آن را بهعنوان الگوي محيط بدون دخانيات در كشور مطرح كنند ساير مناطق شهري و روستايي نيز به اين امر ترغيب خواهند شد. الان ما در روستاي ونيت جوان بيكار نداريم و افرادي هستند كه با وجود داشتن مدارك دانشگاهي در زمينهاي كشاورزي و باغات مشغول فعاليت هستند و همين اشتغال و سرگرم بودن سبب شده جوانان به سوي دخانيات گرايشي نداشته باشند.
با توجه به اينكه بيكاري يكي از اساسيترين مشكلات جوانان امروز است براي رفع اين مشكل بايد چارهانديشي كرد و درصورت رفع مشكل بيكاري جوانان، شاهد كاهش استعمال دخانيات در كشور خواهيم بود.
- پيشينه عدممصرف دخانيات در روستاي ونيت به چند سال پيش بازميگردد؟
حدود 30 سال از عدممصرف سيگار و قليان مردم روستاي ونيت ميگذرد و تاكنون هيچيك از افراد ساكن اين روستا به مصرف دخانيات تمايلي نشان ندادهاند. همچنين زندگي فاميلي و ازدواج خويشاوندي در اين روستا باعث شده كه ساكنين روستا بسيار با همديگر متحد باشند. خانوادهها نقش بسزايي در بحث عدماستعمال اهالي روستا به دخانيات ايفا ميكنند بهطوري كه يك جوان در اين روستا پيدا نميشود كه به استعمال دخانيات علاقه نشان داده و يا حتي به خريد و فروش آن بپردازد و جزو معدود روستاهاي كشور است كه حتي در مغازههاي آن هيچ ماده دخاني از قبيل سيگار، توتون و... وجود ندارد. فرهنگ عدماستفاده و استعمال دخانيات بين اهالي اين روستا باعث شده ضمن خريد و فروش نشدن مواد دخاني در اين روستا، بيماريهاي قلبي، عروقي و ريوي نيز به پايينترين حد خود برسد.
- نگرش منفي نسبت به دخانيات تا چه اندازه سبب موفقيت ساكنين اين روستا شده است؟
نگرش منفي به استعمال دخانيات تأثيرات بسيار مثبتي در زندگي ساكنين بهويژه جوانان اين روستا داشته است. هماكنون تمام خانوادههاي اين روستا چندين فرزند تحصيلكرده و شاغل دارند كه يكي از دلايل اصلي رسيدن به مدارج عاليه علمي و اشتغال آنها آموزش صحيح توسط خانوادهها و دوري از استعمال دخانيات است. با توجه به اينكه كشيدن سيگار و ديگر مواد دخاني سبب اعتماد به نفس پايين، مشكلات جسمي و روحي و خيلي مشكلات ديگر ميشود، جوانان اين روستا با دوري از دخانيات توانستهاند به موفقيتهاي بسياري در زمينه تحصيل و زندگي دست پيدا كنند.
- اطرافيان شما بهعنوان ساكنين روستاي سالم كشور از كمبود چه امكاناتي گلهمند هستند ؟
نبود فضاي ورزشي يكي از اساسيترين مشكلات جوانان اين روستاست. متأسفانه با توجه به علاقه جوانان اين روستا به ورزش بهويژه فوتبال، اين روستا هيچگونه زميني جهت انجام اين ورزش ندارد و طي سالهاي گذشته زميني به اين منظور در اين روستا خريداري شد اما متأسفانه چندين سال است كه به حال خودش رها شده و هيچ اقدامي براي ساخت آن انجام نشده است.
- مصطفي رشيدي از ساكنين روستاي ونيت است. از او ميپرسيم مردم روستا براساس چه عقيدهاي مصرف دخانيات را كنار گذاشتند؟
با توجه به همكاري و همبستگي اهالي روستا چنين حركت زيبا و ترك دخانيات توسط اهالي روستا دور از انتظار نبود. حدود سيودو،سه سال پيش را به ياد دارم كه بعضي از پيرمردهاي روستا به كشيدن سيگار مشغول بودند و اين موضوع براي جوانان آزاردهنده بود. با توجه به اينكه جوانان روستا مشغول تحصيل بودند و با مضرات سيگار، قليان و... آشنا بودند سعيشان بر اين بود كه افراد بزرگسال را از اين مضرات باخبر كنند. اوايل، كار بسيار سختي بود و سيگاريهاي روستا اين مسئله را قبول نميكردند اما بعد از مدتي بعضي از افراد سيگاري روستا به بيماريهايي ازجمله، مشكلات تنفسي دچار شدند و حتي شاهد بوديم كودكان و جوانان خانوادههاي سيگاري هم به اين مشكلات دچار ميشدند و وقتي به پزشك مراجعه ميكردند پزشكان علت اصلي مشكلات تنفسي را عواملي مثل مصرف سيگار و مواردي از اين قبيل تشخيص ميدادند.
افراد سيگاري روستا كه متوجه شدند سلامتشان در خطر است تصميم گرفتند سيگار را كنار بگذارند و براي تشويق هم ديگر به ترك سيگار، شروع به رقابت كردند. يكيك سيگاريهاي روستا شروع به ترك سيگار كردند تا اينكه يك روز ساكنين روستا در يك حركت نمادين اقدام به خاك كردن تمام سيگارهايي كه در روستا وجود داشت، كردند.
بعد از مراسم نمادين خاكسپاري، همه عهد كردند كه هيچوقت لب به هيچ ماده دخاني نزنند و خوشبختانه تا حالا كسي عهدشكني نكرده و اين فرهنگ زيباي عدممصرف دخانيات را ادامه ميدهند.مردم اين روستا درصورتي كه با افراد سيگاري روبهرو شوند با روشنشدن اولين سيگار سعي ميكنند چندين متر از او فاصله بگيرند تا آن فرد از اشتباه خود باخبر شود.
داستان ترك سيگار
- مرادعلي جمالي يكي از ساكنين روستاي خوران سفلي است كه داستان ترك سيگار خود را اينگونه بيان ميكند.
45سال سيگار مصرف ميكردم و الان حدود 30سالي ميشود سيگار را ترك كردهام. از كشيدن سيگار هيچ خاطره خوشايندي ندارم، همان سالها به مشكلات تنفسي دچار شدم و از ديگر سرفههاي هر روزه خسته شده بودم با اين وجود احساس ميكردم توان ترك سيگار را ندارم و هيچوقت فكر نميكردم كه بتوانم سيگار را كنار بگذارم تا يك روز صبح از خواب بيدار شدم و ميخواستم به شهر بروم. نزديك جاده منتظر ماشين بودم، بعد از چند دقيقه معطلي ماشين آمد، خواستم سوار شوم كه يكي از خانمها سوار ماشين گفت: «آقا بو سيگارتون مياد لطف كن با اين ماشين نيا ما اذيت ميشيم. صبر كن شايد ماشين ديگه اومد». واقعا خيلي برام سخت بود و خجالت كشيدم و هنوز روي صندلي ننشسته بودم كه پياده شدم. فكر كردم وقتي يك نفر آنقدر از بوي سيگار متنفر است كه نميتواند مسير 15دقيقهاي روستا تا شهر را تحمل كند خانواده من چطور تا حالا تحمل كردهاند. چند مدت بعد هم سكته كردم و پزشكان گفتند دليل اصلي اين سكته، مصرف سيگار است. اين اتفاقات دستبهدست هم داد و باعث شد هيچوقت ديگر به سيگار نزديك نشوم، نه تنها به سيگار بلكه به آدم سيگاري هم نزديك نميشوم و الان به آن خانم حق ميدهم كه نميخواست با يك فرد سيگاري همسفر شود. واقعا خود من الان تحمل ندارم كسي كنار من سيگار بكشد و وقتي بوي سيگار به مشامم ميرسد احساس خفگي ميكنم.
- بهنظر شما افراد سيگاري چگونه بايد سيگار را ترك كنند؟
سيگار جز ضرر هيچ چيزي ندارد و سيگار كشيدن فقط يك عادت بد است همين، هر كسي اگر بخواهد ميتواند عادت بد خود را ترك كند، كساني كه سيگار ميكشند كافي است هر وقت هوس كشيدن سيگار به سرشان زد خود را با كار ديگري سرگرم كنند، مثلا پيادهروي يا هر كار ديگري كه آنها را مشغول ميكند.
بهنظر من آدم اگر سرگرم باشد سيگار نميكشد، آدم بيكار به سراغ سيگار ميرود، پس بهترين راه ترك سيگار، كار و مشغول بودن است. صرفنظر از اينها، آدم كه نميتواند دشمن جان خانواده، همسر و فرزندان خود باشد. كسي كه سلامت خانواده برايش مهم است بايد از مصرف دخانيات صرفنظر كند چون خودش ميداند چه بلايي سر سلامت خود و خانواده ميآورد. بهنظر من آدم سيگاري دشمن سلامت خانوادهاش است، همانطور كه ميدانيد سيگار مانند سم است و سلامت فرد سيگاري و خانوادهاش را به خطر مياندازد. فرزندان فرد سيگاري چه گناهي دارند كه بايد قرباني ندانم كاري والدينشان شوند و سالها بايد با مشكلات ناشي از اشتباه والدين دست و پنجه نرم كنند. ترك سيگار سخت نيست فقط يك عزم جزم ميخواهد. بازهم ميگويم سيگار كشيدن يك عادت بد و مضر است هر كسي اگر بخواهد ميتواند عادات بد خود را ترك كند به قول معروف:خواستن توانستن است.
- توجه بيشتر به روستاهاي سالمتر
فرماندار شهرستان ايوان درخصوص 2 روستاي پاك اين شهرستان ميگويد: ساكنين دو روستاي «ونيت» و «خورانسفلي» كه در اين شهرستان قرار دارد بيش از 30سال است كه هيچگونه دخانياتي مصرف نكردهاند. معروف بسطامي ميگويد: سعي شده براي تشويق و ترغيب ساكنين اين دوروستا به عدماستفاده از مواد دخاني در بحث عمران و آباداني به اين دو روستا توجه ويژهاي شود. سلامت از شاخصههاي توسعه به شمار ميرود. بدون شك توجه و اقدام براي آباداني چنين روستاهايي سبب ترغيب ساير روستاها و مناطق به عدممصرف دخانيات خواهد شد. بخشدار مركزي ايوان نيز در اينباره به همشهري ميگويد: در روستاهاي ونيت و خوران سفلي از توابع شهرستان ايوان واقع در استان ايلام هيچگونه مواد دخاني استعمال نميشود و اين دو روستا بهعنوان روستاهاي پاك در كشور معرفي شدهاند. پريدخت نجفي با بيان اينكه بيترديد مصرف دخانيات سبب به خطر افتادن سلامت افراد ميشود ميافزايد: خوشبختانه ساكنين دو روستاي ونيت و خوران سفلي بهدليل عدممصرف موارد دخاني از نظر سلامت جسم و روح در نقطه مطلوب قرار دارند. طي سالهاي اخير اقدامات عمراني از قبيل خدمات طرح هادي، بااعتباري بالغ بر 150ميليون تومان، ساخت مسجد با اعتباري بالغ بر 10ميليون تومان، برگزاري برنامههاي آموزشي و مواردي از اين قبيل در اين روستاها انجام شده است. در روستاي خورانسفلي 31خانوار با 161نفر جمعيت ساكن هستند كه با كار كشاورزي و دامداري مشغول هستند. ساكنين روستاي ونيت نيز با 41خانوار و 163نفر جمعيت بهكار كشاورزي و دامداري مشغولند.
نظر شما